Wczoraj w kościele katolickim obchodzono święto Objawienia Pańskiego – uroczystość mając uczcić objawienie się Boga człowiekowi oraz pozwalająca na rozumne Jego poznanie. W tradycji polskiej, Objawienie Pańskie nazywane jest potocznie świętem Trzech Króli.

Święto wzięło swoją nazwę od Trzech Mędrców, którzy przybyli ze Wschodu do Betlejem – miejsca narodzin Jezusa, aby oddać pokłon Synowi Bożemu. W kościele rzymskokatolickim jest to jedno ze świąt nakazanych.

Nieodłącznym symbolem nawiedzenia przez królów jest obdarowanie Dzieciątka darami – mirrą, kadzidłem i złotem. Zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła powstał na przełomie  XV i XVI wieku. Kadzidło stanowiła wówczas żywica z jałowca, którą okadzano domy i obejście, co miało symbolicznie zabezpieczyć dom oraz jego mieszkańców przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi.

Dawniej po uroczystym obiedzie podawano ciasto z migdałem. Ten, kto znalazł kawał orzecha w swoim kawałku, zostawał „królem migdałowym”. Znany był też zwyczaj chodzenia dzieci z gwiazdą, które pukając do domów, otrzymywały rogale, zwane „szczodrakami”. Śpiewano przy tym kolędy o Trzech Królach. Przy kościołach natomiast stały stragany, na których sprzedawano kadzidło i kredę.

Święcona kreda

Od XVIII wieku upowszechnił się także zwyczaj święcenia kredy. Wówczas w święto Trzech Króli na drzwiach wejściowych w wielu domach katolickich pisano litery: C†M†B lub K+M+B oraz datę bieżącego roku. Litery są skrótem od łacińskiego powiedzenia “Christus Mansionem Benedicat” (“Niech Chrystus błogosławi temu domowi”). Pojawiły się także inne tłumaczenia, na przykład świętego Augustyna, który uważał, że skrót pochodzi od “Christus Multorum Benefactor” (“Chrystus dobroczyńcą wielu”). Jeszcze inni uznawali K+M+B za skrót imion trzech mędrców. Warto wspomnieć, że imiona te nie pojawiają się w Biblii.  Dopiero legenda średniowieczna nazwała Mędrców ze Wschodu: Kacprem, Melchiorem i Baltazarem. Znana jest także interpretacja skrótu C†M†B jako pierwszych liter łacińskich nazw trzech zbawczych zdarzeń świętowanych w Trzech Króli: “Cogitum – Matrimonium – Baptisma” (łac. “Poznanie – Wesele – Chrzest”).